با فرارسیدن زمستان و پوشیده‌شدن جاده‌ها از برف و یخ، رانندگی به یک چالش جدی تبدیل می‌شود و بنابراین، انتخاب تجهیزات مناسب برای جاده‌های برفی و یخ‌زده، نقش مهمی در ایمنی و کنترل خودرو ایفا می‌کند. بسیاری از رانندگان در این شرایط با این سؤال مواجه می‌شوند که برای بهبود چسبندگی و کنترل خودرو از لاستیکهای یخ‌شکن استفاده کنند یا زنجیر چرخ انتخاب بهتری است؟ هر دو گزینه مزایا و معایب خاص خود را دارند و بسته به نوع جاده، میزان برف و یخ و حتی نوع خودروی شما، یک انتخاب ممکن است مناسب‌تر از دیگری باشد. اکنون در این مقاله قصد داریم تفاوت لاستیک یخ‌شکن و زنجیر چرخ را بررسی کنیم و شما را در انتخاب بهترین گزینه برای رانندگی امن و مطمئن در شرایط زمستانی یاری دهیم. انتخاب درست نه‌تنها میتواند به افزایش ایمنی شما، بلکه به حفظ سلامت خودرو نیز کمک کند. با ما همراه باشید.
لاستیک یخ‌شکن چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
برای درک تفاوت لاستیک یخ‌شکن و زنجیر چرخ بیایید ابتدا با ویژگی‌های لاستیک یخ‌شکن آشنا شویم. لاستیک یخ‌شکن نوعی لاستیک ویژه برای رانندگی در شرایط زمستانی و جاده‌های پوشیده از برف و یخ است که با داشتن تیغه‌های فلزی کوچک، چسبندگی، پایداری و کنترل بیشتری بر سطح لغزنده جاده فراهم می‌کند. این لاستیکها که معمولاً برای مناطق سرد و برفی استفاده می‌شوند، به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که با فرورفتن تیغه‌ها در سطح یخ و برف از لغزش جلوگیری کنند و ایمنی بیشتری را به ارمغان آورند.
لاستیکهای یخ‌شکن به‌طورکلی به دو نوع تقسیم می‌شوند:
- لاستیکهای زمستانی یخ‌شکن؛
- لاستیکهای چهارفصل یخ‌شکن.
لاستیکهای زمستانی یخ‌شکن
لاستیکهای زمستانی یخ‌شکن از ترکیب‌های نرم‌تر ساخته شده‌اند تا در دماهای پایین انعطاف بیشتری داشته باشند و سطح مناسبی از چسبندگی را فراهم کنند. این لاستیکها برای جاده‌های برفی و یخی بسیار مناسب‌اند و اغلب دارای عمق بیشتر و شیارهای پهن هستند تا برف، یخ و آب را از سطح تماس لاستیک دور کنند.
لاستیکهای چهارفصل یخ‌شکن
نوع دیگری از این لاستیکها، لاستیکهای یخ‌شکن چهارفصل هستند که علاوه‌بر قابلیت رانندگی در زمستان برای استفاده در دیگر فصول نیز طراحی شده‌اند. این نوع لاستیک از جنس محکم‌تری ساخته شده است تا علاوه‌بر برف و یخ، روی جاده‌های خشک نیز عملکرد مطلوبی داشته باشد.
ویژگی شاخص لاستیکهای یخ‌شکن، تیغه‌های فلزی کوچکی است که بر سطح لاستیک تعبیه شده‌اند و از جنس فولاد سخت یا کاربید تنگستن ساخته می‌شوند. این تیغه‌ها که تعدادشان معمولاً بین ۴۰ تا ۱۰۰ عدد در هر لاستیک است، با فرورفتن در یخ و برف باعث افزایش چسبندگی لاستیک می‌شوند و کنترل بیشتری را فراهم می‌کنند. این تیغه‌ها برای شرایطی که جاده‌ها بهطور کامل برف‌روبی نشده‌اند و دارای سطحی یخ‌زده هستند، بهترین عملکرد را دارند. لاستیکهای یخ‌شکن باعث می‌شوند خودرو در سرعت‌های پایین‌تر نیز سریع‌تر متوقف شود و مانع از لغزش و انحراف در جاده‌های لغزنده می‌شوند.
درحالی‌که این لاستیکها برای رانندگی در جاده‌های یخ‌زده و برفی کارآمد هستند، در جاده‌های خشک می‌توانند صداهای آزاردهنده‌ای ایجاد کنند و باعث ساییدگی بیشتر آسفالت شوند. به‌طوری که برخی کشورها و ایالت‌های آمریکا قوانین خاصی را برای استفاده از این لاستیکها دارند و تنها در فصول خاص اجازه استفاده از آنها را می‌دهند تا از آسیب به جاده‌ها جلوگیری شود؛ بنابراین، لاستیکهای یخ‌شکن بهطور عمومی فقط برای مناطقی با زمستان‌های شدید مناسب هستند؛ چون می‌توانند در برف و یخ، امنیت و کنترل بیشتری را برای راننده فراهم کنند.
زنجیر چرخ چیست؟
اکنون برای بررسی تفاوت لاستیک یخ‌شکن و زنجیر چرخ قصد داریم تا زنجیر چرخ و انواع آن را بررسی کنیم. زنجیر چرخ یک ابزار کمکی برای افزایش چسبندگی و کنترل خودرو روی جاده‌های یخ‌زده و برفی است. این ابزار از حلقه‌ها یا کابل‌هایی تشکیل شده است که دور لاستیک بسته می‌شود و با ایجاد اصطکاک بیشتر، مانع از لغزش خودرو روی سطوح لغزنده می‌شود. انتخاب زنجیر چرخ مناسب به نوع خودرو، شرایط جاده و میزان استفاده بستگی دارد؛ بنابراین برای انتخاب صحیح این ابزار، توجه به نوع زنجیر و سازگاری آن با شرایط مختلف رانندگی بسیار حائز اهمیت است.
- نوع خودرو: نوع خودرو تأثیر مستقیمی بر انتخاب زنجیر چرخ دارد؛ برای مثال، زنجیرهای مورد استفاده برای خودروهای کوچک و سواری با زنجیرهایی که برای کامیون‌ها یا خودروهای سنگین، مانند یدک‌کش‌ها استفاده می‌شوند از نظر جنس و دوام متفاوت هستند. زنجیرهای مخصوص خودروهای سنگین معمولاً از مواد مقاوم‌تری ساخته می‌شوند تا بتوانند وزن زیاد و شرایط سخت‌تری را تحمل کنند؛
- شرایط رانندگی: شرایط جاده و محیط نیز یکی از عوامل مهم در انتخاب زنجیر چرخ مناسب است؛ برای مثال، برخی از زنجیرها برای رانندگی در بزرگ‌راه‌ها و مسیرهای آسفالتی مناسب هستند، درحالی‌که زنجیرهای دیگری برای جاده‌های ناهموار یا شرایط آفرود طراحی شده‌اند. نوع زنجیر به نوع سطح مورد استفاده (برف، یخ، گل، شن و …) بستگی دارد و زنجیر مناسب برای هرکدام متفاوت است.
انواع زنجیر چرخ
امروزه انواع زنجیر چرخ موجود در دنیا عبارت‌اند از:
- زنجیر کابلی (Cable Chains): این نوع زنجیر سبک و برای خودروهایی با فضای کم بین لاستیک و بدنه مناسب است. زنجیرهای کابلی نصب آسانی دارند و به‌نسبت زنجیرهای دیگر، حرکت نرم‌تری را فراهم می‌کنند؛
- زنجیر حلقه‌ای (Link Chains): این نوع زنجیر یکی از محبوب‌ترین و رایج‌ترین انواع زنجیر چرخ و برای اکثر انواع خودروها قابل‌استفاده است. زنجیرهای حلقه‌ای دوام بیشتری نسبت به انواع دیگر دارند و به‌دلیل استحکام بالا برای مسیرهای سخت‌تر مناسب‌اند؛
- زنجیر با نصب روی توپی چرخ (Hub-Mount Chains): این نوع زنجیر از جدیدترین فناوری‌ها در صنعت زنجیر چرخ است و برای خودروهایی با فضای بسیار محدود، مانند خودروهای اسپرت، طراحی شده است. این زنجیرها به‌جای لاستیک، به توپی چرخ متصل می‌شوند و به‌راحتی در فضاهای کم جا می‌گیرند.
بررسی الگوهای زنجیر چرخ
برای بررسی بیشتر تفاوت لاستیک یخ‌شکن و زنجیر چرخ باید با الگوهای زنجیر چرخ نیز آشنا شوید. الگوهای زنجیر چرخ عبارت‌اند از:
- الگوی نردبانی (Ladder Style): رایج‌ترین الگوی زنجیر چرخ که بیشترین چسبندگی و دوام را فراهم می‌کند و برای شرایط برفی و یخی مناسب است؛
- الگوی الماسی (Diamond Pattern): این الگو سواری نرم‌تری نسبت به الگوی نردبانی فراهم می‌کند و برای رانندگی در بزرگ‌راه‌ها توصیه می‌شود؛
- الگوی Z (Z-Pattern): این الگو که بیشتر در زنجیرهای کابلی استفاده می‌شود، تجربه سواری نرم‌تر و کنترل بیشتری روی سطوح جاده فراهم می‌کند؛
- الگوی H (H-Pattern): این الگو معمولاً برای لاستیکهای تجهیزات سنگین استفاده می‌شود و از افتادن زنجیر بین عاج‌های لاستیک جلوگیری می‌کند؛
- الگوی جنگلی (Forestry Pattern): این الگو به‌صورت شبکه‌ای یا حلقه‌ای طراحی شده است و علاوه‌بر چسبندگی از لاستیک در برابر آسیب‌های مختلف محافظت می‌کند.
زنجیر چرخ به‌طورکلی یک ابزار حیاتی برای رانندگی ایمن در شرایط زمستانی است. انتخاب درست زنجیر و الگوی مناسب، نه‌تنها به شما کمک می‌کند تا کنترل بیشتری روی جاده‌های برفی و یخی داشته باشید، بلکه عمر و دوام زنجیر را نیز افزایش می‌دهد.
مقایسه لاستیک یخ‌شکن و زنجیر چرخ
اکنون وقت آن است که تفاوت لاستیک یخ‌شکن و زنجیر چرخ را به‌صورت فنی بررسی کنیم و به این سؤال پاسخ دهیم: تایر زمستانی بهتره یا زنجیر چرخ؟!
برای رانندگی در جاده‌های برفی و یخ‌زده، دو گزینه مهم وجود دارد: لاستیک یخ‌شکن و زنجیر چرخ. هر یک از این گزینه‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند که بسته به شرایط جاده، میزان استفاده از خودرو در فصل زمستان و نوع رانندگی می‌توانند انتخاب بهتری باشند.
لاستیک یخ‌شکن نوعی لاستیک زمستانی است که برای عملکرد بهتر در دماهای پایین طراحی شده است. این لاستیکها با ترکیبات نرم و انعطاف‌پذیر ساخته می‌شوند که حتی در دماهای زیر صفر درجه سانتی‌گراد نیز به‌خوبی چسبندگی خود را حفظ کنند. ویژگی خاص لاستیکهای یخ‌شکن، وجود تیغه‌های فلزی کوچک در سطح لاستیک است که به جاده‌های یخ‌زده و برفی گیر می‌کنند و چسبندگی بیشتری فراهم می‌کنند. این لاستیکها در جاده‌های آسفالتی یخ‌زده و برفی کارایی بسیار بالایی دارند و کنترل بیشتری روی سطوح لغزنده ایجاد می‌کنند؛ بااین‌حال، استفاده از این لاستیکها در برخی مناطق محدودیت‌هایی دارد؛ زیرا تیغه‌های فلزی ممکن است باعث آسیب به سطح جاده‌ها شوند. همچنین، لاستیکهای یخ‌شکن در هوای گرم‌تر سریع‌تر فرسوده می‌شوند؛ بنابراین نیاز است که در پایان زمستان تعویض شوند.
ازطرفی، زنجیر چرخ تنها یک راهکار موقت برای افزایش چسبندگی در شرایط برفی و یخی است. زنجیر چرخ از جنس فلز ساخته و بهطور مستقیم روی لاستیکهای عادی خودرو نصب می‌شود. این ابزار، به‌خصوص در مسیرهای برفی عمیق و جاده‌های کوهستانی یا مناطقی که بارش برف سنگین است، عملکرد بسیار خوبی دارد. زنجیر چرخ قیمت کمتری نسبت به لاستیک یخ‌شکن دارد و در صورت نیازنداشتن به‌راحتی میتوان آن را در صندوق عقب خودرو نگهداری کرد؛ بااین‌حال، نصب زنجیر چرخ به مهارت نیاز دارد و در جاده‌های خشک، استفاده از آن نه‌تنها خطرناک است، بلکه میتواند باعث آسیب به خودرو نیز شود.
با این تفاسیر و با درک بهتر ویژگی‌ها و تفاوت لاستیک یخ‌شکن و زنجیر چرخ، در جدول زیر بهطور کامل به مقایسه لاستیک زمستانی و زنجیر چرخ می‌پردازیم:
| ویژگی | لاستیک یخ‌شکن | زنجیر چرخ |
| نوع کاربرد | برای استفاده طولانی‌مدت در زمستان | برای استفاده موقت در شرایط خاص |
| ساختار | لاستیک با ترکیبات نرم و تیغه‌های فلزی | فلزهای زنجیری که به لاستیک بسته می‌شوند |
| مناسب برای جاده‌ها | جاده‌های آسفالتی یخ‌زده و برفی | هم جاده و هم مسیرهای برفی عمیق و کوهستانی |
| نصب و استفاده | نیاز به نصب در شروع زمستان و تعویض در تابستان | نصب موقت و قابل‌نگهداری در خودرو |
| میزان چسبندگی | چسبندگی بالا روی برف و یخ | چسبندگی عالی در برف عمیق و یخ |
| هزینه | گران‌تر از زنجیر چرخ | ارزان‌تر و مقرون‌به‌صرفه |
| ماندگاری | نیاز به تعویض در پایان زمستان | مناسب برای استفاده موقت و عمر طولانی‌تر در صورت استفاده‌نکردن مداوم |
| کارایی در دماهای گرم | زود فرسوده می‌شود و کارایی خود را از دست می‌دهد | فقط در شرایط برفی قابل‌استفاده است |
براساس شرایط جاده‌ای و اقلیمی کدام را انتخاب کنیم؟
اکنون که تفاوت لاستیک یخ‌شکن و زنجیر چرخ را دیدیم، به‌نظر شما هر گزینه برای چه شرایطی مناسب‌تر است؟ به‌طورکلی در جاده‌های یخ‌زده و آسفالتی که بدون برف هستند، لاستیکهای زمستانی یا لاستیک یخ‌شکن بدون تیغه‌های فلزی انتخاب بهتری هستند. این لاستیکها به‌دلیل ترکیبات نرم‌تر خود در دماهای پایین چسبندگی خوبی روی سطوح یخ‌زده فراهم می‌کنند و مانع لغزش خودرو می‌شوند. همچنین ازآنجاکه سطح جاده بدون برف است، نیازی به استفاده از زنجیر چرخ وجود ندارد.
در شرایطی که جاده‌ها یخ‌زده هستند و برف از سطح جاده پاک شده است، لاستیک زمستانی مناسب‌ترین گزینه محسوب می‌شود. چون استفاده از زنجیر چرخ در این شرایط ممکن است به سطح جاده آسیب بزند و نیاز به آن وجود ندارد.
برای شرایط گل‌آلود یا برفی نیمه‌ذوب‌شده نیز لاستیکهای زمستانی استاندارد کارایی خوبی دارند و در شرایط گل‌آلود و برفی ملایم، نیازی به استفاده از زنجیر چرخ نیست؛ اما در شرایطی که جاده به‌شدت یخی و لغزنده است، لاستیک یخ‌شکن با تیغه‌های فلزی یا زنجیر چرخ بهترین انتخاب محسوب می‌شود. تیغه‌های فلزی لاستیک یخ‌شکن به سطح یخ فرو می‌روند و باعث افزایش چسبندگی می‌شوند. در این شرایط، استفاده از زنجیر چرخ نیز میتواند به کنترل بیشتر و کاهش لغزش کمک کند. هرچند که زنجیر چرخ ممکن است در مسیرهای آسفالتی خالی از برف به لاستیک آسیب بزند؛ اما در جاده‌های یخی و لغزنده بسیار مؤثر است.
برای جاده‌هایی که برف فشرده‌شده دارند، لاستیک یخ‌شکن با تیغه‌های فلزی، لاستیک زمستانی استاندارد و زنجیر چرخ هر سه انتخاب‌های مناسبی هستند؛ اما لاستیک یخ‌شکن با تیغه‌های فلزی در این شرایط عملکرد بهتری دارد و به‌دلیل فرورفتن تیغه‌ها در برف فشرده، چسبندگی و پایداری بیشتری فراهم می‌کند. زنجیر چرخ نیز میتواند به کنترل بیشتر کمک کند؛ اما لاستیک یخ‌شکن با تیغه‌های فلزی معمولاً انتخاب مؤثرتری است.
بااین‌حال در شرایطی که برف عمیق و سنگین روی جاده‌ها قرار دارد، زنجیر چرخ بهترین گزینه محسوب می‌شود. زنجیر چرخ به‌دلیل ساختار فلزی خود در برف عمیق به‌خوبی فرو میرود و مانع از لغزش خودرو می‌شود. لاستیکهای یخ‌شکن نیز می‌توانند در برف عمیق مفید باشند؛ اما کارایی زنجیر چرخ در شرایط برف سنگین بیشتر است.
پس به‌طورکلی با بررسی تفاوت لاستیک یخ‌شکن و زنجیر چرخ به انتخاب‌های زیر می‌رسیم
- جاده یخ‌زده بدون برف: لاستیک زمستانی؛
- جاده برف‌روبی‌شده یخ‌زده: لاستیک زمستانی؛
- جاده نیمه‌برفی و گل‌آلود: لاستیک زمستانی؛
- جاده یخی و لغزنده: لاستیک یخ‌شکن با تیغه فلزی یا زنجیر چرخ؛
- برف فشرده: لاستیک یخ‌شکن با تیغه فلزی، زنجیر چرخ یا لاستیک زمستانی؛
- برف عمیق: زنجیر چرخ یا لاستیک یخ‌شکن.
پس با توجه به شرایط اقلیمی، اگر در منطقه‌ای زندگی میکنید که زمستان‌های سرد و یخ‌بندان دارد؛ اما بارش برف معمولاً سنگین نیست و جاده‌ها برف‌روبی می‌شوند، لاستیک یخ‌شکن انتخاب مناسبی است؛ اما اگر در مناطق کوهستانی یا مناطقی با بارش سنگین برف زندگی میکنید که جاده‌ها به‌خوبی برف‌روبی نمی‌شوند یا برف عمیق روی جاده‌ها باقی می‌ماند، زنجیر چرخ گزینه بهتری خواهد بود.
سخن پایانی
تفاوت لاستیک یخ‌شکن و زنجیر چرخ در کاربردها، شرایط مناسب استفاده و نحوۀ عملکرد آنها در جاده‌های زمستانی مشهود است. لاستیک یخ‌شکن با ترکیب خاص و تیغه‌های فلزی کوچک خود برای مناطقی که بهطور عمومی بارش برف دارند، مفید است. درمقابل، زنجیر چرخ یک راهکار موقت و قدرتمند برای عبور از مسیرهای برفی عمیق و جاده‌های کوهستانی محسوب می‌شود. انتخاب بین این دو به شرایط جاده، میزان بارش برف و نوع رانندگی بستگی دارد. در نهایت، آگاهی از این تفاوت‌ها و انتخاب صحیح میتواند ایمنی و راحتی بیشتری را در فصل زمستان برای شما به ارمغان بیاورد.
منابع:
سؤالات متداول
آیا لاستیکهای زمستانی بهتر از زنجیر چرخ هستند؟
این موضوع به نیازهای رانندگی شما در زمستان بستگی دارد. اگر بهطور منظم در شرایط زمستانی رانندگی میکنید، لاستیکهای زمستانی ممکن است گزینه بهتری باشند.
آیا با داشتن لاستیکهای زمستانی همچنان نیاز به زنجیر چرخ دارید؟
ممکن است بسته به میزان بارش برف و کوهستانیبودن منطقه، همچنان نیاز به استفاده از زنجیر چرخ در برف عمیق داشته باشید.
آیا زنجیر چرخ به لاستیکها آسیب میزند؟
اگر بهدرستی نصب نشوند، زنجیر چرخ میتواند به لاستیک آسیب برساند.
آیا خرید لاستیکهای زمستانی ارزش دارد؟
بله، اگر بهطور منظم در شرایط برفی یا یخی حرکت میکنید، خرید لاستیکهای زمستانی مفید خواهد بود.
آیا میتوان با لاستیکهای زمستانی روی آسفالت خشک رانندگی کرد؟
توصیه نمیشود که با لاستیکهای زمستانی روی آسفالت خشک رانندگی کنید؛ زیرا انعطافپذیری این لاستیکها در هوای گرم از دست میرود و عملکرد آنها کاهش مییابد.
آیا میتوان با زنجیر چرخ روی آسفالت رانندگی کرد؟
خیر، رانندگی روی آسفالت با زنجیر چرخ میتواند به زنجیر و لاستیکها آسیب بزند.
