باران اگرچه زیبایی‌های خود را دارد؛ اما رانندگی در هوای بارانی میتواند چالشی جدی برای رانندگان باشد. کاهش دید، لغزندگی جاده و احتمال خرابی خودرو تنها بخشی از مشکلاتی هستند که می‌توانند امنیت سفر را به خطر بیندازند. علاوه‌براین، عبور از مسیرهای آبگرفته یا نادیده‌گرفتن نکات ایمنی در این شرایط ممکن است به خرابی موتور یا حتی تصادفات جدی منجر شود؛ اما با رعایت اصول و نکات کلیدی می‌توان از خطرات رانندگی در جاده لغزنده کاست و سفری ایمنتر داشت.
در این مقاله، 10 نکته حیاتی برای ایمنی خودرو در هوای بارانی معرفی شده است که با رعایت آن‌ها می‌توانید نه‌تنها از خطرات احتمالی جلوگیری کنید، بلکه از زیبایی‌های این فصل نیز لذت ببرید؛ پس تا انتها با ما همراه باشید.
چگونه در هوای بارانی رانندگی کنیم؟
رانندگی در هوای بارانی یکی از چالش‌های جدی است که نیازمند دقت و آمادگی بیشتری نسبت به شرایط عادی جاده است. باران میتواند دید راننده را محدود، جاده را لغزنده‌تر و خطراتی مانند آب‌سواری یا خرابی خودرو را بیشتر کند.
کاهش سرعت
برای ایمنی بیشتر، کاهش سرعت یکی از اولین اقداماتی است که برای رانندگی در جاده لغزنده باید انجام دهید. با کاهش سرعت، زمان واکنش شما به موانع بیشتر میشود و خطر لغزش یا ازدست‌دادن کنترل خودرو کاهش می‌یابد. همچنین فاصله بین خودروی خود و خودروی جلویی را افزایش دهید؛ زیرا در شرایط بارانی مسافت توقف خودرو تقریباً دو برابر میشود. این فاصله اضافی میتواند مانع از بروز تصادفات ناشی از توقف ناگهانی شود.
استفاده از چراغ نور پایین
یکی دیگر از موارد مهم ایمنی خودرو در هوای بارانی، استفاده از چراغ‌های نور پایین است. این چراغ‌ها در شرایط دید محدود بارانی به دیگر رانندگان کمک می‌کنند تا شما را بهتر ببینند. بااین‌حال، استفاده از چراغ‌های مه‌شکن عقب در هوای بارانی توصیه نمی‌شود؛ زیرا ممکن است نور ترمز را بپوشاند و دید رانندگان پشت سر را مختل کند.
روشن‌کردن تهویه مطبوع
در هوای مرطوب ممکن است شیشه‌های خودرو بخار بگیرند و دید شما را کاهش دهند. در این شرایط، روشن نگه‌داشتن سیستم تهویه مطبوع یا کولر کمک می‌کند تا رطوبت داخل کابین کاهش یابد و شیشه‌ها سریع‌تر شفاف شوند.
مراقب عبور از آب باشید
یکی از خطرات رایج در رانندگی در مسیرهای آبگرفته، عبور نادرست از آب است. هنگام رانندگی در باران پیش‌از عبور از مسیرهای آبگرفته، باید عمق آب را بررسی کنید. اگر آب عمیق است یا نمی‌توانید عمق آن را به‌درستی بسنجید، بهتر است مسیر دیگری را انتخاب کنید. ورود آب به موتور میتواند باعث خرابی جدی و هزینه‌بر خودرو شود. اگر عبور از آب لازم است، خودرو را در دنده پایین (معمولاً دنده دو) قرار دهید و با سرعت یکنواخت و دور موتور بالا حرکت کنید. این کار کمک می‌کند تا موجی جلوی خودرو ایجاد شود که مانع ورود آب به موتور میشود. پس‌از خروج از مسیر آب، به‌آرامی پدال ترمز را فشار دهید تا رطوبت سیستم ترمز تبخیر شود و عملکرد آن به حالت عادی بازگردد.
یکی دیگر از مشکلات رایج در هوای بارانی، پدیده آب‌سواری است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که لاستیک‌های خودرو تماس خود را با سطح جاده از دست می‌دهند و روی لایه‌ای از آب سر می‌خورند. در این حالت، فرمان خودرو سبک و کنترل آن دشوار میشود. اگر با چنین شرایطی مواجه شدید، به‌آرامی پدال گاز را رها کنید. ترمز نگیرید و اجازه دهید سرعت خودرو به‌تدریج کاهش یابد تا دوباره کنترل فرمان را به دست آورید.
اطلاعات جاده‌ها را از اخبار به دست بیاورید
گوش‌دادن به اخبار محلی نیز میتواند به شما کمک کند تا از وضعیت جاده‌ها، بسته‌شدن مسیرها یا وقوع سیلاب‌ها آگاه شوید. این اطلاعات به شما امکان می‌دهد مسیرهای ایمنتر را انتخاب کنید و از مواجهه با خطرات غیرمنتظره جلوگیری کنید. در هنگام رانندگی در هوای بارانی رفتار مسئولانه در جاده نیز اهمیت زیادی دارد. هنگام عبور از مسیرهای آبگرفته، مراقب باشید که آب را به عابران پیاده یا دوچرخه‌سواران نپاشید و دید دیگر رانندگان را با اسپری‌کردن آب کاهش ندهید.
از وضعیت خودرو پیش‌از حرکت مطمئن شوید
اگر خودرو در حین رانندگی در باران دچار خرابی شد از بازکردن درب موتور خودداری کنید تا از نفوذ رطوبت به سیستم‌های الکتریکی جلوگیری شود. درصورتی‌که موتور پس‌از عبور از آب خاموش شد، سعی نکنید آن را دوباره روشن کنید؛ زیرا این کار ممکن است به موتور آسیب جدی وارد کند. در این شرایط، چراغ‌های خطر را روشن کنید و از خدمات تخصصی کمک بگیرید.
برای جلوگیری از خرابی و اطمینان از عملکرد صحیح خودرو در هوای بارانی، پیش‌از حرکت، وضعیت لاستیک‌ها، سیستم ترمز، چراغ‌ها و برف‌پاک‌کن‌ها را بررسی کنید. این اقدامات ساده میتواند تأثیر بزرگی بر ایمنی شما در شرایط بارانی داشته باشد و از بروز حوادث و مشکلات جدی جلوگیری کند. رانندگی در باران به‌صورت ایمن و با رعایت این نکات به تجربه‌ای مطمئن و دلنشین برای شما تبدیل خواهد شد.
نکات فنی قبل‌از رانندگی در باران
رانندگی در هوای بارانی نیازمند آمادگی‌های فنی ویژه‌ای است تا ایمنی خودرو و سرنشینان تضمین شود. باران میتواند باعث کاهش دید، لغزندگی جاده و مشکلات فنی مختلفی در خودرو شود؛ به‌همین‌دلیل، بررسی وضعیت خودرو پیش‌از حرکت در این شرایط بسیار حیاتی است. آمادگی فنی شامل ارزیابی سیستم‌های حیاتی خودرو مانند لاستیک‌ها، ترمزها، برف‌پاک‌کن‌ها و سیستم روشنایی است که در شرایط بارانی به‌شدت موردنیاز خواهند بود. در ادامه، 10 نکته فنی مهم را برای آماده‌سازی خودرو قبل‌از رانندگی در باران همراه با چالش‌های ممکن و راهکارهای آن‌ها توضیح می‌دهیم.
بررسی وضعیت لاستیک‌ها
لاستیک‌ها تنها نقطه تماس خودرو با سطح جاده هستند و در هوای بارانی عملکرد صحیح آن‌ها حیاتی است. باران باعث کاهش اصطکاک میان لاستیک و جاده میشود و اگر عاج لاستیک‌ها فرسوده باشد، خطر لغزش یا آب‌سواری هنگام رانندگی در باران افزایش می‌یابد. عمق عاج لاستیک باید حداقل 1.6 میلی‌متر باشد؛ اما برای رانندگی هنگامی که باران می‌بارد، توصیه میشود این مقدار بیشتر باشد. همچنین فشار باد لاستیک‌ها باید با دستورالعمل سازنده هماهنگ باشد. فشار بیش‌ازحد یا کمتر از حد معمول میتواند تأثیر منفی بر عملکرد لاستیک‌ها داشته باشد؛ بنابراین تعویض لاستیک‌های فرسوده، تنظیم فشار باد به‌طور منظم و بررسی دوره‌ای سلامت لاستیک‌ها برای رانندگی در باران توصیه میشود.
بررسی سیستم برف‌پاک‌کن‌ها
تیغه‌های برف‌پاک‌کن باید در شرایط ایدئال باشند تا بتوانند آب باران را به‌طور کامل از سطح شیشه پاک کنند. تیغه‌های فرسوده یا خشک ممکن است هنگام کارکرد، خطوط یا لکه‌هایی روی شیشه ایجاد کنند که دید راننده را کاهش می‌دهد. تعویض تیغه‌ها حداقل هر 6 تا 12 ماه برای هر اتومبیلی ضروری است. همچنین مطمئن شوید که مخزن شیشه‌شور پر از محلول ضدیخ مناسب باشد تا در شرایط سرد نیز عملکرد مطلوبی داشته باشد.
بررسی چراغ‌های خودرو
چراغ‌های جلو، عقب و مه‌شکن در شرایط بارانی اهمیت زیادی دارند. چراغ‌های جلو به شما کمک می‌کنند تا جاده و موانع را بهتر ببینید؛ درحالی‌که چراغ‌های عقب و مه‌شکن باعث می‌شوند سایر رانندگان بتوانند موقعیت شما را بهتر تشخیص دهند. هرگونه نقص در این چراغ‌ها میتواند خطر تصادف را افزایش دهد؛ بنابراین تعویض لامپ‌های سوخته، تمیزکردن سطح چراغ‌ها و اطمینان از کارکرد درست آن‌ها پیش‌از رانندگی در هوای بارانی توصیه میشود.
ارزیابی سیستم ترمز
سیستم ترمز در شرایط بارانی فشار بیشتری را تحمل می‌کند. رطوبت میتواند باعث کاهش کارایی ترمزها شود و زمان توقف خودرو را افزایش دهد. بررسی لنت‌ها، دیسک‌ها و مایع ترمز از جمله اقداماتی است که باید به‌صورت دوره‌ای انجام شود.
بررسی سیستم تهویه و مه‌زدای خودرو
بخارگرفتگی شیشه‌ها یکی از مشکلات رایج در هوای بارانی است که میتواند دید راننده را به‌شدت کاهش دهد. سیستم تهویه و یخ‌زدا (Defrost) نقش مهمی در کاهش رطوبت داخل کابین دارند. اطمینان از کارکرد درست سیستم تهویه و فعال‌سازی حالت شیشه‌زدا هنگام نیاز پیش‌از رانندگی در هوای بارانی توصیه میشود.
بررسی مایع خنک‌کننده و ضدیخ
مایع خنک‌کننده و ضدیخ وظیفه حفظ دمای مناسب موتور را دارند. در هوای سرد و مرطوب، کمبود یا کیفیت پایین این مایعات میتواند منجر به خرابی موتور شود. همچنین ضدیخ از یخ‌زدگی سیستم خنک‌کننده در دماهای پایین جلوگیری می‌کند؛ بنابراین بررسی سطح مایع خنک‌کننده و تعویض آن در صورت نیاز با استفاده از نسبت مناسب ضدیخ و آب قبل‌از رانندگی در باران اهمیت ویژه‌ای دارد.
اطمینان از سلامت سیستم باتری
رطوبت و هوای سرد می‌توانند باعث کاهش توان باتری شوند. باتری‌های قدیمی یا با اتصالات ضعیف ممکن است در هوای مرطوب عملکرد خود را از دست بدهند. این موضوع باعث کاهش قدرت استارت و خرابی باتری در هنگام باران میشود؛ بنابراین بررسی شارژ باتری، تمیزکردن اتصالات و تعویض باتری‌های قدیمی پیش‌از رانندگی توصیه میشود.
بررسی سیستم تعلیق خودرو
سیستم تعلیق برای حفظ تعادل خودرو و کنترل آن در جاده‌های لغزنده اهمیت ویژه‌ای دارد. خرابی کمک‌فنرها یا قطعات دیگر این سیستم میتواند در شرایط بارانی خطرآفرین باشد؛ پس بررسی سلامت کمک‌فنرها و تعویض قطعات آسیب‌دیده را در صورت نیاز فراموش نکنید.
تست سیستم ترمز ضد قفل (ABS)
سیستم ABS در جلوگیری از قفل‌شدن چرخ‌ها هنگام ترمزگیری در جاده‌های مرطوب نقشی حیاتی دارد. این سیستم به شما اجازه می‌دهد کنترل فرمان را حفظ کنید. خرابی ABS میتواند کنترل خودرو را در شرایط بحرانی مختل کند؛ بنابراین بررسی چراغ هشدار ABS و رفع هرگونه نقص توسط تعمیرکار حرفه‌ای قبل‌از رانندگی در باران اهمیت ویژه‌ای دارد.
تأمین لوازم اضطراری در خودرو
داشتن تجهیزات اضطراری مانند چراغ قوه، کابل باتری، زنجیر چرخ و مثلث خطر میتواند در شرایط غیرمنتظره مفید باشد. این تجهیزات بهویژه در خرابی‌های ناشی از باران اهمیت دارند. نگهداری این لوازم در صندوق عقب و بازبینی دوره‌ای آن‌ها هم از نکاتی هستند که قبل‌از فصل‌های بارانی باید به خاطر داشته باشید.
روش‌های جلوگیری از سرخوردن خودرو در هوای بارانی
هیدروپلنینگ که به آن آب‌سواری نیز می‌گویند، زمانی رخ می‌دهد که لاستیک‌های خودرو به‌جای تماس با سطح جاده، روی لایه‌ای از آب قرار می‌گیرند. این پدیده باعث ازدس رفتن تماس لاستیک‌ها با زمین، لغزش یا حتی ازدست‌دادن کامل کنترل خودرو میشود. برخلاف تصور بسیاری از رانندگان، هیدروپلنینگ تنها در باران شدید رخ نمی‌دهد، بلکه حتی روی جاده‌های کمی مرطوب نیز ممکن است اتفاق بیفتد. چه در حال رانندگی در هوای بارانی باشید و چه روی جاده‌ای که ساعت‌ها قبل به‌دلیل باران کمی خیس شده است، احتمال بروز این مشکل وجود دارد و باید با تمام توان از آن اجتناب کرد.
برای پیشگیری از هیدروپلنینگ یا سرخوردن خودرو در هوای بارانی، رعایت چند نکته ساده ضروری است:
- از رانندگی در باران شدید خودداری کنید. اگر امکان دارد، صبر کنید تا وضعیت هوا بهتر شود؛
- وضعیت خودرو را بررسی کنید. عمق عاج لاستیک‌ها، چراغ‌های جلو و عقب و عملکرد برف‌پاک‌کن‌ها را ارزیابی کنید تا در زمان نیاز به‌درستی عمل کنند؛
- سرعت را کاهش دهید. نیازی به رانندگی با سرعت بالا در باران نیست؛
- فرمان را با هر دو دست محکم نگه دارید. این کار به شما امکان می‌دهد تا کنترل بیشتری روی خودرو داشته باشید؛
- به‌طور ناگهانی ترمز نکنید یا تغییر جهت ندهید. این کار میتواند باعث سُرخوردن خودرو شود؛
- از سیستم کروز کنترل استفاده نکنید. در باران باید کاملاً هوشیار و آماده واکنش باشید؛
- از ورود به آب‌های جمع‌شده در جاده پرهیز کنید. این کار میتواند کنترل خودرو را از دستتان خارج کند یا باعث پاشیدن آب روی دیگر رانندگان شود؛
- در رد لاستیک‌های خودروهای جلویی رانندگی کنید. این نقاط معمولاً خشک‌تر هستند و چسبندگی بهتری دارند؛
- فاصله بیشتری با خودروی جلویی داشته باشید. این کار به شما زمان بیشتری برای واکنش در شرایط دشوار می‌دهد؛
- شیشه‌ها را بخارزدایی کنید. این کار دید شما را بهبود می‌بخشد.
به‌گفته کارشناسان، تشخیص سریع لغزش و پاسخ صحیح به آن برای جلوگیری از سرخوردن خودرو بسیار مهم است. نشانه‌های هیدروپلنینگ شامل افزایش ناگهانی سرعت، سبک‌شدن فرمان، لغزش عقب خودرو و صدای بلندتر موتور هستند؛ اما اگر خودرو در باران سر خورد، چه باید کرد؟
اگر با هیدروپلنینگ مواجه شدید، حفظ آرامش و تمرکز بسیار مهم است. پای خود را فوراً از روی پدال گاز بردارید و از فشردن شدید ترمز خودداری کنید. هرگز با ترمزگرفتن ناگهانی به هیدروپلنینگ واکنش نشان ندهید؛ زیرا این کار میتواند کنترل خودرو را به‌طور کامل از دستتان خارج کند. فرمان خودرو را به‌سمتی که خودرو سر می‌خورد، بچرخانید تا دوباره کنترل خودرو را بازیابید. صبر کنید تا لاستیک‌ها دوباره با جاده تماس پیدا کنند و فرمان‌دهی به‌حالت عادی بازگردد. پس‌از بازیابی کنترل، بهتر است کنار بزنید و چند دقیقه صبر کنید تا آرامش خود را باز یابید.
هرچند خودروهای مدرن مجهز به سیستم ترمز ضدقفل (ABS) هستند که ترمزگیری را سریع‌تر و کنترل خودرو را ساده‌تر می‌کند؛ اما رعایت نکات بالا همچنان ضروری است. جالب است بدانید که سیستم ABS در ابتدا برای هواپیمای کنکورد طراحی شد و بعدها در سال 1971 توسط مرکز تحقیقاتی فیات برای خودروها توسعه یافت.
همچنین باید بدانید که رانندگی در باران یخ‌زده چالش‌های بیشتری نسبت به باران معمولی ایجاد می‌کند. احتمال یخ‌زدگی جاده (بهویژه یخ سیاه) بسیار خطرناک است و باید با احتیاط بیشتری عمل کنید. برای پیشگیری از هیدروپلنینگ در این شرایط، همان دستورالعمل‌های ذکرشده را برای رانندگی در هوای بارانی رعایت کنید؛ اما محتاط‌تر عمل کنید. اگر مجبورید در چنین شرایطی رانندگی کنید، زمان بیشتری برای رسیدن به مقصد خود اختصاص دهید و با سرعت پایین‌تر حرکت کنید.
در این شرایط، ماشین‌های نمک‌پاش و شن‌ریز اغلب در حال کار هستند. فاصله ایمن با این خودروها را حفظ کنید و به‌جای عبور از کنار آن‌ها، پشت سرشان حرکت کنید؛ زیرا مسیر آن‌ها معمولاً یخ را می‌شکند. حتی اگر خودرو شما مجهز به ABS باشد، پدال ترمز را به‌آرامی فشار دهید. همچنین از هرگونه حواس‌پرتی مانند موسیقی یا تلفن همراه پرهیز کنید و تنها بر رانندگی ایمن تمرکز کنید.
استفاده صحیح از تجهیزات و امکانات ایمنی خودرو
استفاده صحیح از تجهیزات ایمنی خودرو، بهویژه در شرایط بارانی و جاده‌های لغزنده، نقشی حیاتی در کاهش خطرات و تضمین ایمنی دارد. یکی از مهم‌ترین تجهیزات، سیستم ترمز ضدقفل (ABS) است که مانع از قفل‌شدن چرخ‌ها در هنگام ترمزگیری میشود. این سیستم به راننده اجازه می‌دهد تا حتی در شرایط بحرانی نیز کنترل فرمان خودرو را حفظ کند. برای بهره‌گیری مؤثر از ABS لازم است که هنگام ترمزگیری فشار ثابتی روی پدال ترمز وارد کنید و از کم و زیادکردن فشار روی ترمز خودداری کنید؛ زیرا این کار عملکرد سیستم را مختل می‌کند. همچنین آشنایی با نحوه عملکرد ABS پیش‌از مواجهه با شرایط اضطراری میتواند در لحظات حساس به شما کمک کند.
از دیگر امکانات ایمنی حیاتی برای رانندگی در باران می‌توان به سیستم تهویه مطبوع (AC) اشاره کرد که در شرایط بارانی برای بخارزدایی شیشه‌ها ضروری است. فعال نگه‌داشتن تهویه مطبوع حتی در هوای سرد به کاهش رطوبت داخل کابین و بهبود دید راننده کمک می‌کند. علاوه‌براین، چراغ‌های نور پایین باید به‌طور مداوم در باران روشن باشند تا دید بهتری برای شما و دیگر رانندگان فراهم شود؛ اما از چراغ‌های مه‌شکن عقب باید تنها در شرایط مه شدید استفاده کنید؛ زیرا می‌توانند دید رانندگان پشت سر را مختل کنند. نگهداری منظم از تجهیزات ایمنی خودرو مانند لاستیک‌ها، برف‌پاک‌کن‌ها و چراغ‌ها نیز اهمیت زیادی دارد و باید پیش‌از رانندگی در شرایط جوی نامساعد به‌دقت بررسی شوند. این اقدامات ساده، اما حیاتی می‌توانند تفاوت بزرگی در ایمنی سفرهای شما ایجاد کنند.
سخن پایانی
رانندگی در هوای بارانی چالش‌هایی مانند کاهش دید، لغزندگی جاده و خطر هیدروپلنینگ را به‌همراه دارد؛ اما با رعایت نکات ایمنی و آماده‌سازی مناسب خودرو می‌توان از این خطرات جلوگیری کرد. کاهش سرعت، حفظ فاصله مناسب، استفاده از چراغ‌های نور پایین و پرهیز از کروز کنترل از جمله اقداماتی هستند که ایمنی شما را در این شرایط تضمین می‌کنند. همچنین بررسی وضعیت لاستیک‌ها، برف‌پاک‌کن‌ها و سیستم ترمز پیش‌از حرکت بسیار ضروری است. با داشتن تمرکز و آگاهی می‌توانید سفری ایمن و بدون دغدغه را در روزهای بارانی تجربه کنید.
منابع:
سوالات متداول
آیا رانندگی در دندههای پایین در هوای بارانی ایمنتر است؟
بله، استفاده از دندههای پایین در شرایط بارانی میتواند کنترل بیشتری روی سرعت و ترمز خودرو بهویژه هنگام عبور از مسیرهای لغزنده یا آبگرفته ایجاد کند. این کار مانع از لغزش ناگهانی خودرو میشود.
چرا در هوای بارانی نباید از کروز کنترل استفاده کرد؟
کروز کنترل میتواند هنگام رانندگی در باران خطرناک باشد؛ زیرا مانع از واکنش سریع راننده به تغییرات ناگهانی جاده، مانند لغزش یا هیدروپلنینگ، میشود. در این شرایط بهتر است کنترل کامل خودرو را به دست داشته باشید.
چگونه می‌توان از ورود آب به موتور هنگام عبور از آب‌گرفتگی جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از ورود آب به موتور با دنده پایین و سرعت یکنواخت حرکت کنید و دور موتور را بالا نگه دارید. این کار موجی جلوی خودرو ایجاد می‌کند که از نفوذ آب به سیستم‌های داخلی جلوگیری می‌کند. اگر عمق آب نامشخص است از عبور خودداری کنید.
