تعویض روغن دیفرانسیل خودرو یکی از موارد مهم نگهداری خودرو است و با اینکه این نوع روغن معمولاً نسبت به سایر روغن‌ها دوام بیشتری دارد؛ اما این به‌‌معنای بی‌نیازی به تعویض آن نیست. عمر مفید روغن دیفرانسیل متغیر است و معمولاً باید پساز هر 48 هزار تا 96 هزار کیلومتر رانندگی تعویض بشود. تفاوت مهم روغن دیفرانسیل با روغن موتور این است که روغن دیفرانسیل معمولاً فیلتر نمیشود؛ بنابراین تعویض منظم آن اهمیت ویژه‌ای دارد تا از مخلوط‌شدن روغن کهنه با روغن جدید جلوگیری بشود. این کار باید توسط تکنسین ماهر انجام بشود تا اطمینان حاصل بشود که روغن قدیمی کاملاً تخلیه شده است.
اکنون در این مقاله به بررسی نشانه‌های مناسب‌ترین تایم تعویض روغن دیفرانسیل می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم که چگونه با رعایت این نکات می‌توانید به بهبود عملکرد خودرو و افزایش عمر مفید دیفرانسیل خود کمک کنید.
روغن دیفرانسیل چیست؟
روغن دیفرانسیل نوعی مایع از جنس روغن است که در سیستم انتقال نیروی خودروی شما وجود دارد. این روغن باعث کنترل نرم چرخ‌های بیرونی خودرو میشود و به حفظ فاصله مناسب بین چرخ‌های بیرونی و داخلی کمک می‌کند. این روغن همچنین پایداری خودرو را در حین رانندگی، به‌ویژه در پیچ‌ها و گردش‌ها افزایش می‌دهد. در واقع روغن دیفرانسیل وظیفه خنک‌کردن و روانکاری اجزای داخلی دیفرانسیل را دارد تا سایش آن‌ها به حداقل برسند و عمر مفید این جزء در خودرو افزایش بیابد؛ پس حتماً تاکنون متوجه اهمیت زمان تعویض روغن دیفرانسیل شده‌اید. این روغن در محفظه‌های محور قرار دارد و به‌گونه‌ای طراحی شده است که برخلاف روغن موتور که در دماهای بالا عمل می‌کند، تحت فشار بالا کار کند.
همچنین، روغن دیفرانسیل مسئول روانکاری قطعاتی مانند پکیج‌های کلاچ، یاتاقان‌ها و چرخ‌دنده‌هایی مانند چرخ‌دنده حلقه‌ای و پینیون است که نیروی موتور را به اکسل‌ها منتقل می‌کنند.
روغن دیفرانسیل به دو نوع اصلی تقسیم میشود:
- روغن معدنی: یک مایع طبیعی مبتنی بر نفت خام؛
- روغن دیفرانسیل سنتتیک: با مواد شیمیایی ساخته میشود و میتواند برای عملکرد بهینه تنظیم بشود.
روغن دیفرانسیل همانند بسیاری از بخش‌های دیگر خودرو به نگهداری صحیح نیاز دارد. در صورت تعویض‌نکردن روغن دیفرانسیل در زمان مناسب:
- گرمای بیشازحد به‌دلیل تماس فلز با فلز در بین قطعات درونی دیفرانسیل ایجاد میشود که میتواند باعث مشکلات ایمنی و هزینه‌های تعمیرات سنگین بشود.
- تضعیف چرخ‌دنده‌ها و سایش سطوح رخ می‌دهد.
- خرابی دیفرانسیل ممکن است به وقوع بپیوندد.
حتی اگر سطح روغن دیفرانسیل کم باشد، چرخ‌دنده‌ها شروع به ساییدگی می‌کنند که میتواند منجر به خرابی دیفرانسیل بشود. برخلاف روغن موتور که با فیلتر کار می‌کند، دیفرانسیل‌ها فیلتر ندارند؛ بنابراین، وقتی دیفرانسیل با اصطکاک ناخواسته روبه‌رو بشود، تکه‌های فلز کوچک در دیفرانسیل ظاهر و باعث آسیب جدی بشوند.
بیشتر بخوانید:
چگونه از خرابی خنک‌کننده روغن موتورهیوندا و کیا جلوگیری کنیم؟ نکات و راهکارها
بهترین زمان تعویض روغن دیفرانسیل در خودرو
بهترین زمان برای تعویض روغن دیفرانسیل خودرو به توصیه سازنده خودرو بستگی دارد و معمولاً باید به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید. این اطلاعات دقیق‌ترین راهنمای شما برای تعیین دوره‌های سرویس و نگهداری خواهند بود. بااین‌حال، بهطور معمول، روغن دیفرانسیل باید هر 48 هزار تا 96 هزار کیلومتر (30 هزار تا 60 هزار مایل) تعویض بشود. عوامل مختلفی میتوانند بر زمان تعویض این روغن تأثیر بگذارند از جمله:
- شرایط رانندگی: رانندگی در جاده‌های خاکی یا با بار سنگین ممکن است نیاز به تعویض زودتر روغن دیفرانسیل داشته باشد.
- نوع دیفرانسیل: برخی از دیفرانسیل‌ها مانند دیفرانسیل‌های لغزش محدود ممکن است به تعویض زودتر و نگهداری دقیق‌تری نیاز داشته باشند.
توجه به این نکته مهم است که روغن دیفرانسیل بهطور مستقیم در تماس با چرخ‌دنده‌ها، پکیج‌های کلاچ و یاتاقان‌ها است و نقش حیاتی در حفظ سلامت این اجزا دارد. اگر روغن دیفرانسیل در زمان مناسب تعویض نشود، میتواند منجر به کاهش کارایی، ایجاد گرمای بیشازحد، سایش قطعات و حتی خرابی کامل دیفرانسیل بشود.
بیشتر بخوانید:
انتخاب بهترین روغن موتور در هوای سرد زمستانی
علائم نیاز به تعویض روغن دیفرانسیل
عموماً روغن دیفرانسیل ضخیم‌تر از روغن موتور است (یعنی وقتی بین دو تکه فلز تحت فشار قرار می‌گیرد، ضخامت خود را حفظ می‌کند) و به‌عنوان یک روغن روان‌کننده از آسیب به قطعات فلزی خودرو جلوگیری می‌کند و عملکرد کلی خودرو را بهبود می‌بخشد. این روغن باعث میشود که خودرو بتواند به‌راحتی پیچ‌ها را بدون مشکل پشت سر بگذارد؛ اما هنگامی که روغن دیفرانسیل به پایان برسد، آلوده بشود یا با آب مخلوط شود، قطعات فلزی ممکن است بهطور دائم آسیب ببینند. برای جلوگیری از آسیب به دیفرانسیل، گیربکس و سایر قطعات، باید زمان مناسب تعویض روغن دیفرانسیل را بدانید و به علائم روغن دیفرانسیل خراب توجه داشته باشید:
بوی سوختگی از دیفرانسیل
اگر متوجه بوی نامطبوعی از دیفرانسیل شدید، این نشانه‌ای از خراب‌شدن روغن دیفرانسیل است که ممکن است به‌دلیل آلودگی یا از بین رفتن خواص آن باشد. بوی بد نشان‌دهندۀ گرمای بیشازحد در دیفرانسیل و گیربکس است؛ زیرا روغن روان‌کننده تمام یا آلوده شده است و نمی‌تواند به‌درستی چرخ‌دنده‌ها را روانکاری کند. این مشکل ممکن است به‌دلیل قدیمی‌شدن روغن و کاهش کارایی آن باشد که باعث ایجاد اصطکاک فلز با فلز میشود و منجر به سوختن قطعات میشود. در چنین شرایطی، تعویض فوری روغن دیفرانسیل ضروری است.
صداهای عجیب
یکی دیگر از علائم روغن دیفرانسیل خراب، صدای غرغر، زوزه یا ناله‌های غیرعادی از دیفرانسیل است. این صداها نشان‌دهندۀ این هستند که قطعات فلزی، کلاچ‌ها، چرخ‌دنده‌ها و دیفرانسیل به‌دلیل نبود روغن تمیز به‌درستی روانکاری نشده‌اند. این صداها به‌خصوص هنگام پیچیدن خودرو یا افزایش سرعت بیشتر می‌شوند و نشانه‌ای از نیاز فوری به تعویض روغن دیفرانسیل هستند.
لرزش‌های غیرمعمول
اگر در حین رانندگی احساس لرزش‌های غیرعادی دارید، این ممکن است نشانه‌ای از خراب‌شدن روغن دیفرانسیل یا گیربکس باشد. البته، این لرزش‌ها میتوانند نشانه‌ای از مشکلات دیگر خودرو نیز باشند که باید توسط مکانیک حرفه‌ای بررسی بشوند. لرزش‌ها و صداهای غیرمعمول معمولاً در هنگام پیچیدن یا افزایش سرعت بیشتر به چشم می‌آیند و باید به‌سرعت بررسی بشوند و در صورت نیاز، باید به‌سرعت برای تعویض روغن اقدام کنید.
زمان مناسب تعویض روغن دیفرانسیل
زمان مناسب برای تعویض این روغن بسته به نوع خودرو و شرایط رانندگی متفاوت است؛ مثلاً در جدول زیر، برخی از مدل‌های کیا و هیوندای را مورد بررسی قرار داده‌ایم تا بهترین زمان برای تعویض روغن دیفرانسیل آن‌ها را مشخص کنیم:
| خودرو | نوع دیفرانسیل | فاصله زمانی تعویض روغن (کیلومتر) | توضیحات |
| کیا اسپورتیج AWD | دیفرانسیل جلو و عقب | 48,000 تا 64,000 | در شرایط رانندگی شدید یا تردد در جاده‌های آفرود، نیاز به تعویض زودتر است. |
| کیا فورته FWD | دیفرانسیل جلو | 48,000 تا 80,000 | در شرایط رانندگی معمولی، تعویض بین این فاصله زمانی مناسب است. |
| هیوندای سانتافه AWD | دیفرانسیل جلو و عقب | 48,000 تا 80,000 | در شرایط سخت، روغن ممکن است آلوده و نیاز به تعویض زودتر داشته باشد. |
| هیوندای توسان AWD | دیفرانسیل جلو و عقب | 48,000 تا 80,000 | بهتر است هر 48,000 کیلومتر روغن دیفرانسیل چک بشود، به‌خصوص اگر از قابلیت AWD بهصورت فعال استفاده میشود. |
توضیحات مهم درباره جدول بالا:
- شرایط رانندگی: رانندگی در شرایط سخت، مانند جاده‌های خاکی یا آب‌وهوای شدید، میتواند نیاز به تعویض زودتر روغن دیفرانسیل را ایجاد کند. به‌عنوان‌مثال، اگر از خودرو برای یدک‌کشی یا در شرایط آفرود استفاده میشود، ممکن است روغن دیفرانسیل هر 24 هزار تا 40 هزار کیلومتر نیاز به تعویض داشته باشد.
- نوع خودرو و دیفرانسیل: خودروهای AWD و 4WD که از دیفرانسیل‌های جلو و عقب استفاده می‌کنند، نیاز به توجه بیشتری دارند. استفاده از روغن مناسب و مطابق با توصیه‌های سازنده باعث افزایش عمر مفید و کارایی دیفرانسیل میشود و استفاده از دو دیفرانسیل بهطور فعال، نیاز به تعویض روغن را جلوتر می‌اندازد.
- علائم نیاز به تعویض روغن دیفرانسیل: اگر صداهای غیرعادی مانند زوزه، غرغر یا ضربه از دیفرانسیل شنیدید، این ممکن است نشانه‌ای از کاهش کیفیت روغن دیفرانسیل یا کمبود آن باشد. همچنین، تغییر رنگ و غلیظ‌شدن روغن نیز از دیگر نشانه‌هایی است که باید روغن دیفرانسیل را زودتر از موعدی که در جدول گفتیم تعویض کنید. فقط به این نکته دقت کنید لوازم یدکی هیوندا و کیا باید اصل باشد و به هیچ عنوان از قطعات تقلبی استفاده نکنید.
چرا باید روغن دیفرانسیل را به‌موقع تعویض کنیم؟
این روغن نقش حیاتی در عملکرد و دوام سیستم دیفرانسیل خودرو دارد. روغن دیفرانسیل وظیفه روانکاری و خنک‌کاری اجزای داخلی دیفرانسیل مانند چرخ‌دنده‌ها، یاتاقان‌ها و پکیج‌های کلاچ را دارد. با گذشت زمان، روغن دیفرانسیل کیفیت خود را از دست می‌دهد و ممکن است آلوده شود یا غلظت آن تغییر کند که این امر میتواند عملکرد دیفرانسیل را تحت تأثیر قرار بدهد و منجر به سایش و خرابی قطعات فلزی مانند چرخ‌دنده‌ها و یاتاقان‌ها بشود؛ درنتیجه میتواند باعث هزینه‌های سنگین تعمیرات و مشکلات ایمنی بشود. در سمت دیگر، روغن دیفرانسیل جدید و باکیفیت عملکرد خودرو را بهبود می‌بخشد و به چرخش نرم و روان چرخ‌دنده‌ها کمک می‌کند، به‌ویژه در هنگام پیچیدن خودرو در پیچ‌ها.
همچنین تعویض روغن دیفرانسیل بهصورت منظم از تولید براده‌های فلزی و آسیب به سایر اجزای سیستم جلوگیری می‌کند و باعث افزایش عمر مفید دیفرانسیل و خودرو میشود.
سخن پایانی
برای تشخیص زمان مناسب تعویض روغن دیفرانسیل، لازم است به فاکتورهایی مانند مسافت طی‌شده، شرایط رانندگی و علائم خاصی مانند بوی سوختگی یا صداهای غیرعادی توجه کنید. معمولاً تعویض روغن دیفرانسیل هر 48 هزار تا 96 هزار کیلومتر توصیه میشود؛ اما شرایط سخت مانند رانندگی در جاده‌های خاکی ممکن است نیاز به تعویض زودتر ایجاد کند. نگهداری و تعویض منظم روغن دیفرانسیل باعث افزایش عمر مفید قطعات و بهبود عملکرد خودرو میشود.
منابع:
سؤالات متداول
چگونه میتوانم روغن دیفرانسیل خودرو را چک کنم؟
برای چککردن روغن دیفرانسیل، ابتدا باید بهدنبال درپوش پرکننده روی محفظه دیفرانسیل بگردید و آن را با استفاده از آچار جغجغه باز کنید. سپس انگشت یا یک ابزار را وارد کنید تا سطح و وضعیت روغن را بررسی کنید. اگر پساز خارجکردن انگشت یا ابزار روغنی روی آن وجود نداشته باشد، احتمالاً نیاز به پرکردن روغن دیفرانسیل دارید.
آیا باید روغن دیفرانسیل جلو و عقب را همزمان تعویض کنم؟
بله، تعویض روغن دیفرانسیل جلو و عقب بهطور همزمان باعث میشود نگهداری خودرو بهصورت یکنواخت انجام و از سایش نامتعادل قطعات یا مشکلات عملکردی جلوگیری بشود.
آیا میتوانم با نشتی روغن دیفرانسیل رانندگی کنم؟
رانندگی با نشتی روغن دیفرانسیل توصیه نمیشود. این مشکل میتواند باعث کاهش روانکاری بشود که منجر به گرمای زیاد، سایش بیشازحد یا حتی خرابی جدی قطعات دیفرانسیل میشود.
علتهای نشت روغن دیفرانسیل چیست؟
عوامل مختلفی میتوانند باعث نشت روغن دیفرانسیل بشوند از جمله خرابی یا فرسودگی کاسهنمدها، شکستگی واشر، خوردگی یا آسیب به درپوشهای پرکننده یا تخلیه.
